Giải bài tập hóa học lớp 11 kết nối tri thức bài 10 Hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ

MỞ ĐẦU

Các hợp chất hữu cơ đóng vai trò quan trọng với sự sống như protein, nucleic acid, hormone,... Hợp chất hữu cơ là gì và chúng có những điểm chung gì?

I. HỢP CHẤT HỮU CƠ VÀ HOÁ HỌC HỮU CƠ

1. Khái niệm

Câu hỏi 1: Đối tượng nghiên cứu của hóa học hữu cơ là gì?

Câu hỏi 2: Trong các chất sau đây, chất nào là chất hữu cơ?

C₆H₁₂O₆, C₁₂H₂₂O₁₁, C₂H₂, CO₂, CaCO₃.

2. Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ 

Câu hỏi 3: So sánh thành phần nguyên tố, liên kết hóa học trong phân tử của hợp chất hữu cơ và của hợp chất vô cơ.

II. PHÂN LOẠI HỢP CHẤT HỮU CƠ

Câu hỏi 4: Hãy phân loại các hợp chất hữu cơ cho dưới đây thành hai nhóm hydrocarbon và dẫn xuất hydrocarbon.

III. NHÓM CHỨC TRONG PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ

Câu hỏi 5: Glutamic acid là một chất dẫn truyền thần kinh, giúp phòng ngừa và điều trị các triệu chứng suy nhược thần kinh do thiếu hụt glutamic acid như mắt ngủ, nhức đầu, ù tai, chóng mặt,... Glutamic acid có công thức cấu tạo:

HOOC–CH–CH₂–CH(NH₂)–COOH.

Hãy nêu tên các nhóm chức có trong phân tử glutamic acid.

Hoạt động nghiên cứu: Hãy quan sát phổ hồng ngoại của ethanol (Hình 10.2) và cho biết số sóng hấp thụ đặc trưng của liên kết O–H, liên kết C–H và liên kết C–O nằm trong khoảng nào.

Câu hỏi 6: Chỉ ra số sóng hấp thụ đặc trưng của nhóm –OH trên phổ hồng ngoại của chất sau:

Câu hỏi 7: Chỉ ra số sóng hấp thụ đặc trưng của nhóm C═O (ketone) trên phổ hồng ngoại:

Câu hỏi 8: Chất X có công thức phân tử là C₅H₁₀O và có phổ hồng ngoại như sau:

Dựa vào Bảng 10.2 và phổ hồng ngoại, hãy dự đoán nhóm chức có trong phân tử X.

ĐỀ SỐ 2

(Chọn chữ cái trước câu trả lời đúng nhất.)

Câu 1: Hợp chất hữu cơ là

• A. Hợp chất khó tan trong nước.
• B. Hợp chất của cacbon và một số nguyên tố khác trừ N, Cl, O.
• C. Hợp chất của cacbon trừ CO, CO2, H2CO3, muối cacbonat kim loại…
• D. Hợp chất có nhiệt độ sôi cao.

Câu 2:  Dựa vào thành phần phân tử, hợp chất hữu cơ được chia thành mấy loại chính?

• A. 1
• B. 2
• C. 3
• D. 4

Câu 3: Cho các phát biểu sau về phổ hồng ngoại. Phát biểu nào là không đúng?

• A. Phổ hồng ngoại thường biểu thị sự phụ thuộc của độ truyền qua của bức xạ hồng ngoại vào tần số sóng
• B. Các cực tiểu truyền qua hoặc cực đại hấp thụ ứng với dao động của các liên kết trong phân tử chất nghiên cứu được gọi là các tín hiệu
• C. Dựa vào các số sóng hấp thụ đặc trưng trên phổ IR có thể dự đoán nhóm chức trong phân tử chất nghiên cứu
• D. Phổ IR được sử dụng để xác định khối lượng phân tử các hợp chất hữu cơ

Câu 4: Hóa học hữu cơ là

• A. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất có trong tự nhiên
• B. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu các hợp chất của carbon
• C. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu về các hợp chất hữu cơ
• D. Ngành hóa học chuyên nghiên cứu các chất trong cơ thể sống

Câu 5: Nhóm chức là

• A. Nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử gây ra những tính chất hóa học đặc trưng của hợp chất hữu cơ.
• B. Nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử gây ra những tính chất hóa học đặc trưng của hợp chất vô cơ.
• C. Nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử gây ra những tính chất hóa học đặc trưng của hợp chất.
• D. Nguyên tử hoặc nhóm nguyên tử trong phân tử gây ra những tính chất vật lí đặc trưng của hợp chất hữu cơ.

Câu 6:  Trong các chất sau: CH4, CO, C2H6, K2CO3, C2H5ONa có

• A. 1 hợp chất hữu cơ và 4 hợp chất vô cơ.
• B. 2 hợp chất hữu cơ và 3 hợp chất vô cơ.
• C. 4 hợp chất hữu cơ và 1 hợp chất vơ cơ.
• D. 3 hợp chất hữu cơ và 2 hợp chất vô cơ.

Câu 7: Dãy các hợp chất nào sau đây là hợp chất hữu cơ 

• A. CH4, C2H6, CO.
• B. C6H6, CH4, C2H5OH.
• C. CH4, C2H2, CO2.
• D. C2H2, C2H6O, BaCO3.

Câu 8: Thành phần phần trăm về khối lượng của nguyên tố C trong hợp chất hữu cơ X là 75%. X có thể là

• A. C2H2
• B. CH4
• C. C3H6
• D. C3H8

Câu 9: Để xác định sự có mặt của carbon và hydrogen trong hợp chất hữu cơ, người ta chuyển hợp chất hữu cơ thành CO2 và H2O, rồi dùng các chất nào sau đây để nhận biết lần lượt CO2 và H2O?

• A. CuCl2 khan, dung dịch Ca(OH)2
• B. Dung dịch Ca(OH)2, CuSO4 khan.
• C. Dung dịch Ca(OH)2, dung dịch CuSO4.
• D. Ca(OH)2 khan, CuCl2 khan.

Câu 10: Hợp chất hữu cơ X có tỉ khối hơi so với hiđro bằng 44. Công thức của phân tử X có thể là

• A. C2H4O   
• B. C6H12O6   
• C. C4H8O2    
• D. C3H4O3.

II. DẠNG 2 – ĐỀ KIỂM TRA TỰ LUẬN

ĐỀ SỐ 3

Câu 1 (6 điểm). Nhóm chức trong phân tử hợp chất hữu cơ là gì? Nêu một số loại nhóm chức cơ bản và công thức câu tạo. 

Câu 2 (4 điểm). Cho Y gồm các nguyên tố C, H, O và có phổ hồng ngoại như sau:

Hãy dự đoán nhóm chức có trong phân tử Y.

ĐỀ SỐ 4

Câu 1 (6 điểm). Nhóm chức trong phân tử hợp chất hữu cơ là gì? Nêu một số loại nhóm chức cơ bản và công thức câu tạo. 

Câu 2 (4 điểm). Cho X gồm các nguyên tố C, H, O và có phổ hồng ngoại như sau: 

Hãy dự đoán nhóm chức có trong phân tử X. 

 III. DẠNG 3 – ĐỀ TRẮC NGHIỆM VÀ TỰ LUẬN

ĐỀ SỐ 5

I. Phần trắc nghiệm (4 điểm)

(Chọn chữ cái trước câu trả lời đúng nhất.)

Câu 1.  Phổ hồng ngoại là

• A. Phương pháp hóa học
• B. Phương pháp vật lí
• C. Sự kết hợp giữa phương pháp vật lí và phương pháp hóa học
• D. Đáp án khác

Câu 2. Trong các chất sau: CH4, CO, C2H6, K2CO3, C2H5ONa có

• A. 1 hợp chất hữu cơ và 4 hợp chất vô cơ.
• B. 2 hợp chất hữu cơ và 3 hợp chất vô cơ.
• C. 4 hợp chất hữu cơ và 1 hợp chất vơ cơ.
• D. 3 hợp chất hữu cơ và 2 hợp chất vô cơ.

Câu 3: Dãy các hợp chất nào sau đây là hợp chất hữu cơ 

• A. CH4, C2H6, CO.
• B. C6H6, CH4, C2H5OH.
• C. CH4, C2H2, CO2.
• D. C2H2, C2H6O, BaCO3.

Câu 4. Thành phần phần trăm về khối lượng của nguyên tố C trong CH3Cl là

• A. 23,76%
• B. 24,57%
• C. 25,60%
• D. 26,70%

II. Phần tự luận (6 điểm)

Câu 1(4 điểm): Nêu khái niệm hợp chất hữu cơ, lấy ví dụ?

Câu 2 (2 điểm): Xác định dẫn xuất hydrocarbon trong các chất dưới đây

CH2Cl, NaCN, HgCl2, CH2Br-CH2Br, CH3Br, CH3CH3, CH2=CHCOOH, CH3CH2OH

ĐỀ SỐ 6

I. Phần trắc nghiệm (4 điểm)

(Chọn chữ cái trước câu trả lời đúng nhất.)

Câu 1. Hydrocarbon là

• A. Những hợp chất được tạo thành từ một trong hai nguyên tố carbon và hydrogen.
• B. Những hợp chất được tạo thành từ nguyên tố carbon.
• C. Những hợp chất được tạo thành chỉ từ hai nguyên tố carbon và hydrogen.
• D. Những hợp chất được tạo thành từ nguyên tố hydrogen.

Câu 2. Dãy các hợp chất nào sau đây là hợp chất hữu cơ 

• A. CH4, C2H6, CO.
• B. C6H6, CH4, C2H5OH.
• C. CH4, C2H2, CO2.
• D. C2H2, C2H6O, BaCO3.

Câu 3: Chất nào sau đây không thuộc loại chất hữu cơ 

• A. CH3Cl
• B. CH4
• C. CO
• D. CH3COONa.

Câu 4. Thành phần phần trăm về khối lượng của nguyên tố C trong hợp chất hữu cơ X là 75%. X có thể là

• A. C2H2
• B. CH4
• C. C3H6
• D. C3H8

II. Phần tự luận (6 điểm)

Câu 1(4 điểm): Dựa vào thành phần nguyên tố, hợp chất hữu cơ có mấy loại? Nêu đặc điểm từng loại và lấy ví dụ minh họa. 

Câu 2(2 điểm): Xác định hydrocarbon trong các chất dưới đây. 

CH4, CCl4, C2H6, C2H6O, C2H4O2, CaC2, C6H6